Jaarverslag 2017
280 medewerkers zorgen voor een collectie Belgisch erfgoed met meer dan 7 miljoen documenten. Die collectie is úw erfgoed. Wij bewaren, digitaliseren en restaureren, zodat u ze zo vlot mogelijk kunt consulteren.
De collecties groeien zienderogen dankzij de indrukwekkende productie van onze uitgevers. Elke dag opnieuw gaan we de uitdaging aan om dit erfgoed te bewaren en voor u ter beschikking te stellen.
Hoe maakt u gebruik van de collecties van de Koninklijke Bibliotheek? De resultaten van het tweejarige MADDLAIN-project geven ons een beter beeld van de manier waarop u de collectie raadpleegt. Daar gaan we nu mee aan de slag om de digitale toegang tot de collecties te moderniseren.
Dit project is een samenwerking met het Rijksarchief en het CegeSoma.
Dankzij de digitalisering raadpleegt u vandaag onze documenten online, zoekt u in de catalogus en reserveert u boeken via uw computer of smartphone. Ze laat ons toe om de collecties nog beter te beschermen en maakt het eenvoudiger om ze te raadplegen.
Wat hebben Boeotië duizend jaar vóór onze tijdrekening en de stedelijke toestand in onze gewesten in de moderne tijd met elkaar gemeen? En Frédéric de Marselaer en Jacob van Deventer? Het zijn stuk voor stuk thema’s die u kunt onderzoeken in de collecties van de Koninklijke Bibliotheek. En dat is precies wat vier van onze wetenschappers hebben gedaan voor hun doctoraat dat ze in 2017 hebben voltooid.
Hun onderzoek in een notendopIn 2017 onderging de leeszaal van de afdeling Kranten en hedendaagse media een ingrijpende gedaanteverwisseling. De ruime zaal biedt voortaan plaats voor onderzoek en studie maar ook voor co-working en ontspanning.
Goed voor miljoenen krantenpagina’s om te raadplegen.
De elektronische bronnen bieden toegang tot duizenden online documenten binnen alle domeinen van de mens- en sociale wetenschappen. Sinds 2015 monitoren we het gebruik ervan om een beter beeld te krijgen van wat u interesseert en zo het aanbod te optimaliseren. Daarnaast zijn er informatiecampagnes over de bronnen die beschikbaar zijn in de KBR.
“Het project lijkt misschien theoretisch, maar is eigenlijk heel concreet. Sinds 2016 onderzoek ik hoe we de aankopen van wetenschappelijke bronnen en tijdschriften kunnen optimaliseren. Daarnaast wordt nagegaan hoe we de bestellingen van meerdere instellingen kunnen samenbrengen binnen één consortium en hoe we de duurzame bewaring van die online bronnen kunnen verzekeren.”
Sinds 2017 vormen de collega’s die aan de bewaring van de collecties werken één team. Dit ‘restauratie- en conserveringsatelier’ coördineert voortaan de preventieve en de curatieve behandelingen van de collecties. Hier wordt echt monnikenwerk verricht.
“Door onze kennis, vaardigheden en ervaring te bundelen werken we nog efficiënter. Alle neuzen staan in dezelfde richting. Mijn collega’s en ik werken voor de hele Bibliotheek, voor de hele collectie. Dat zie je ook in onze projecten: we kijken altijd hoe een restauratie past binnen het collectiebeheer.”
Boeken en documenten restaureren kost niet alleen veel tijd, maar ook geld. De Koninklijke Bibliotheek is steeds op zoek naar externe middelen en bijkomende financiering om haar collecties in stand te kunnen houden. In 2017 konden dankzij de steun van het Fonds Baillet Latour de prenten van Pieter Bruegel de Oude (ca. 1520-1569) worden gerestaureerd. Ze zullen te zien zijn in de expo ‘Bruegel in Black and White’ in 2019.
Ontdek Bruegel in Black and White19 juni 2017. De Bibliotheek koopt op een veiling een door Ensor getekende prentkaart. Onze medewerker ter plaatse heeft geen zekerheid dat het om een bijzonder stuk gaat, maar volgt toch zijn buikgevoel. Bij de restauratie komen de geheimen van deze zeldzame Ensorprent aan het licht.
Beluister de reportageDe 78-toerenplaten uit de collectie Becko zijn meesterwerkjes, die dankzij de digitalisering nu online staan. Vroeger zorgde elke luisterbeurt ervoor dat de opname iets meer beschadigd raakte. Vandaag beluistert u de opnames naar hartenlust opnieuw, zonder dat u zich zorgen hoeft te maken over eventuele schade.
In de opmerkelijke tentoonstelling “Fantastic Art in Belgium”, werden 40 prenten tentoongesteld in drie Japanse steden. Daartoe behoorden meesterwerken van Félicien Rops, Pieter-Paul Rubens of Hiëronymus Cock. Ook heel wat andere stukken uit onze collecties reisden de wereld rond, zo werden 11 prenten van Jeroen Bosch tentoongesteld in Venetië.
Jean Delville, Ingeslapen reiziger belegerd door een zwerm raven
“Deze selectie van 40 prenten is symbolisch voor het belang van kunstenaars als Pieter Bruegel en Félicien Rops evenals voor de geschiedenis van de kunst in België en wereldwijd.”
Félicien Rops, De verzoeking van de Heilige Antonius
Paul Delvaux, Schetsboek. Meisje bij avond in een station
Pieter Bruegel de Oude, Jezus in het voorgeborchte van de hel
Fernand Khnopff, Een engel
Ontdek in beelden wat er allemaal gebeurt met onze stukken als ze gaan ‘reizen’.
Het bibliotheekbeheersysteem (BBS) is het kloppend hart van de bibliotheek, de catalogus is er het gezicht van. Wij gebruiken het om alle achterliggende processen te beheren, u gebruikt het om onze collecties te doorzoeken.
Begin 2017 startte de implementatie van een volledig nieuw systeem. In een eerste fase werden de verschillende databanken gemigreerd en werden alle functionaliteiten die we nodig hebben ontwikkeld.
In 2018 zal het nieuwe systeem officieel in gebruik genomen worden. We zullen heel wat nieuwe functionaliteiten en een gepersonaliseerde dienstverlening kunnen voorstellen!
“De generaties die ons zijn voorafgegaan, hebben fantastisch werk geleverd, door informatie te verzamelen over de collecties en die te bewaren in databanken. We moeten nu al die catalogi, die volgens verschillende codes waren georganiseerd, samenbrengen in een nieuwe catalogus en de beschrijvingen omzetten naar de internationale Marc21-standaard die uitwisseling van gegevens toelaat.”
“Het voorbije jaar heeft de Koninklijke Bibliotheek opnieuw 100.000 bezoekers ontvangen, werden 436.000 pagina’s gedigitaliseerd, 39.000 boeken gedeponeerd en reisden 321 stukken in België of in het buitenland. De komende jaren zullen we nog meer inzetten op het toegankelijk maken van onze collecties en willen we gebruikers van over de hele wereld laten meegenieten van het magnifieke erfgoed dat we bewaren. Het nieuwe bibliotheekbeheersysteem en de verschillende boeiende museale projecten die op stapel staan zullen ons daarbij helpen.”
In 2017 heeft u samen met honderdduizenden mensen, bezoekers, uitgevers, auteurs, medewerkers of partners gebruik gemaakt van een van de diensten van de Koninklijke Bibliotheek. Op die manier heeft u ertoe bijgedragen dat deze plek leeft.
